آسیب‌شناسی مهمانی ایرانی؛ تجمل گرایی را کنار بگذارید
راگامگ – رعنا شریعتی: چیزی تا عید نوروز و بازار داغ دید و بازدید‌های نوروزی نمانده. به همین بهانه در این مطلب می‌خواهیم بررسی کنیم که میهمانی در دنیای امروزه دچار چه آسیب‌هایی شده است. باید این آسیب‌ها را بشناسیم تا بتوانیم دوباره مثل دوران قدیم همه دور هم جمع شویم و از میهمانی‌ها لذت ببریم.
قبل از اینکه این آسیب‌ها را بررسی کنیم. چند ضرب المثل مربوط به میهمانی و آداب میهمانی از کتاب امثال و حکم دهخدا را برایتان آورده ایم که شاید جالب باشد. اگر شما هم ضرب المثلی با این موضوع میشناسید در قسمت نظرات با ما و سایر کاربران در میان بگذارید.
۱. مهمان تا سه روز عزیز است!
۲. مهمان حبیب خداست.
۳. مهمان خرِ صاحبخانه است!
۴. مهمان خنده رو باشد، صاحبخانه خون بگرید!
۵. مهمانِ دیروقت خرجش پای خودش است.
۶. مهمان، روزیِ خود را با خودش می‌آورد.
۷. مهمان عزیز دوستت میدارم، تنباکو داری قلیان بیارم!
۸. مهمان که یکی شد، صاحبخانه گاو می‌کشد.
۹. مهمان منی به آب، آن هم لب جوی.
۱۰. مهمان، مهمان را نمیتوان دید، صاحبخانه هیچ یک را!
۱۱. مهمان ناخوانده، خرجش با خودش است.
۱۲. مهمان هر که باشد، در خانه هرچه باشد.
۱۳. از سیرم و میرم، باید ترسید!
۱۴. دست بچه یتیم دراز است.
حال به بررسی آسیب‌های میهمانی ایرانی می‌پردازیم:
۱.فردگرایی
فردگرایی آفات خود را دارد. انسان نباید در فردگرایی افراط کند. چون همه به ارتباط با دیگران نیاز دارند. انسان برای اینکه بتواند نیاز‌های مختلف خود را برطرف کند نیاز به ارتباط با دوستان و آشنایان دارد. پس بهتر است که فردگرایی را به حداقل رسانده و با مهمانی رفتن و مهمانی دادن با دیگران در ارتباط باشد.
۲. تجمل گرایی و تشریفات
متاسفانه دراین زمانه تجمل گرایی و تشریفات به شدت در حال افزایش است. از دکوراسیون و چیدمان منزل گرفته تا لباس و آرایش میزبان و غذا و آرایش سفره.
این تجملات چندین آسیب عمده دارند:
۱. اولین آسیب، خستگی میزبان است: میزبان برای اینکه این تشریفات را فراهم کند به ذهن و بدن و اعصابش آسیب می‌زند. پس هم خودش از مهمانی لذت نمی‌برد و هم میهمان‌ها نمی‌توانند از حضور میزبان استفاده لازم را ببرند.
۲. دومین آسیب، هزینه‌های حاصل از این تجملات هاست: اگرچه ممکن است میزبان مشکل مالی نداشته باشد و از پس هزینه‌های کلان برآید، اما در غالب موارد، طرف مقابل این توانایی را نداشته و در پس دادن مهمانی دچار مشکل خواهد شد.
۳. سومین آسیب، سنگین و رسمی شدن فضاست: وقتی تجملات و تشریفات بیش از اندازه باشد، ناخواسته جوی سنگین و رسمی بین افراد ایجاد شده و حس آرامش و دوستی از بین خواهد رفت.
چرا ما عاشق تجملات هستیم؟
- میل به متفاوت و تک بودن
- مهمان نوازی و احترام گذاشتن به مهمان
- نشان دادن هنر کدبانوگری و آشپزی
- خودنمایی و جلب توجه و نشان دادن دارایی خود به مهمان
- رفع کمبود‌ها و نقص‌های مادی و معنوی میزبان
- گرفتن امتیاز از مهمان
۳.خستگی شدید میزبان
یکی از مهم‌ترین آسیب‌های مهمانی و عاملی که مانع مهمانی دادن می‌شود، خستگی میزبان است. میزبان از چند روز قبل برای خرید کردن و آماده کردن وسایل و تمیز کردن منزل خود را دچار زحمت می‌کند و همچنین در حین مهمانی هم مدام در حال پذیرایی کردن و رفت و آمد است و پس از رفتن مهمان‌ها هم کلی زحمت و دشواری دارد و همین باعث می‌شود که نتواند از مهمانی لذت ببرد و میلی هم به برگزاری مهمانی‌های بعدی نخواهد داشت.
راه حل چیست؟
۱. سادگی در پذیرایی
۲. از مهمان کمک خواسته و او را در فرآیند مهمانی دادن شریک کنید.
۳. پیش قدم شدن مهمان در امر کمک کردن به میزبان.
۴. بحث‌های سیاسی
اخیرا بحث‌های سیاسی و شکایت کردن از گرانی‌ها و تورم جامعه به مهمانی‌ها کشیده است. متاسفانه زمانه طوری شده که تا چند نفر دور هم جمع می‌شوند شروع به بحث کردن و شکایت کردن از سختی‌ها و مشکلات جامعه کرده و در آخر هم معمولا فضا متشنج شده و چه بسا به مشاجره هم کشیده خواهد شد. پس حتی الامکان باید از این بحث‌ها در مهمانی‌های خانوادگی و دوستانه پرهیز کرد.
۵. گوشی موبایل و تلویزیون و …
واقعا در فضای مجازی چه چیزی هست که اجازه نمی‌دهد چند ساعتی را کنار عزیزانتان به بحث و گفتگو بپردازید؟
در دست گرفتن گوشی موبایل در مهمانی از بدترین عادات و به نوعی بی احترامی به صاحبخانه و دیگر مهمان هاست. شاید برایتان جالب باشد که در برخی کشور‌ها افراد معتاد به گوشی را چند روزی بستری می‌کنند تا این عادت زشت را ترک کرده و بتوانند سالم زندگی کنند.
روابط مجازی چیزی جز افسردگی و گوشه نشینی ندارد و هیچ گاه جای روابط حقیقی را نخواهد گرفت. پس سعی کنید در مهمانی‌ها گوشی‌ها را کنار بگذارید. تلویزیون را خاموش کرده و از کنار هم بودن لذت ببرید.
۶. رقابت و چشم و هم چشمی
یکی دیگر از آسیب ها، مسئله رقابت و چشم و هم چشمی است. متاسفانه چشم و هم چشمی در میان ما ایرانیان بسیار رایج است و آسیب‌های زیادی هم به روابط ما خواهد زد. اگر بتوانیم با سادگی و دریادلی این آسیب را هم رفع کنیم، مهمانی‌های ما زیبا‌تر خواهد شد.
۷. غذا
غذا بدون شک یکی از مهم‌ترین عناصر مهمانی است. پس باید به اندازه کافی به آن توجه کنیم. البته نه فقط به کیفیت و کمیت آن بلکه به نحوه سرو کردن و برنامه ریزی برای زمان آن. بدون عجله و بدون شتاب میز غذا را چیده و سریع آن را جمع نکنید و اجازه دهید تا مهمان‌ها با آرامش خاطر غذا را صرف کنند و سر میز غذا به گفتگو بپردازند. غذا را با گشاده رویی و روی خوش سرو کنید و همراه غذا شادی و رضایت هم تقدیم مهمان کنید.
۸. تفاوت‌های شخصیتی
در یک مهمانی ممکن است افرادی با تیپ‌های شخصیتی مختلف حضور داشته باشند. درون گرا‌ها و برون گرا ها، دریافت گر‌ها و قضاوت گر‌ها ممکن است درباره موضوعات مختلف با هم اختلاف نظر داشته باشند و این هم یکی از آسیب‌های مهمانی شمرده می‌شود. بهتر است در میهمانی‌ها هر کس با کسانی که تیپ شخصیتی مشابهی با او دارند به گفتگو بپردازد.
۹. تعارف
تعارف در ایران به پدیده‌ی بسیار پیچیده‌ای تبدیل شده و زندگی ما را به شدت تحت تاثیر قرار داده است. درست است که مقداری کمی از تعارف برای برقراری ارتباط اجتماعی لازم است، اما افراط در آن مشکلات عدیده‌ای به وجود خواهد آورد. تعارف‌ها همه جا وجود دارند: هنگام احوالپرسی، وارد شدن به مهمانی، غذا خوردن، معرفی افراد به یکدیگر و.
افراط در تعارف چیزی جز بر هم زدن روابط دوستانه در مهمانی‌ها نخواهد داشت. پس سعی کنید چه به عنوان میزبان و چه به عنوان میهمان تعارف کردن را به حداقل برسانید.
پی نوشت: محتوای این مطلب برگرفته از سخنان دکتر ایرج شهبازی در همایش «آسیب شناسی میهمانی ایرانی» به همت «موسسه خیریه آینده برتر» بود. امیدواریم این توصیه‌ها را به کار برده و از کنار هم بودن در مهمانی‌های نوروزی لذت ببرید.
